Băng tan là gì, một hiện tượng tự nhiên nhưng ẩn chưa khám phá sâu hơn về những thay đổi đang diễn ra trên Trái Đất. Hiện tượng này là một dấu hiệu của sự thay đổi khí hậu toàn cầu đồng thời có ảnh hưởng sâu sắc tới môi trường sống của chúng ta.
Băng tan là gì, một hiện tượng tự nhiên nhưng ẩn chưa khám phá sâu hơn về những thay đổi đang diễn ra trên Trái Đất. Hiện tượng này là một dấu hiệu của sự thay đổi khí hậu toàn cầu đồng thời có ảnh hưởng sâu sắc tới môi trường sống của chúng ta.
Lục địa băng có vai trò không thể thay thế trên trái đất, cụ thể một số vai trò như sau:
- Lưu trữ nước ngọt: 70% lượng nước ngọt trên toàn cầu đến do các lục địa băng và sông băng lưu trữ. Đây cũng là phần quan trọng đối với chu trình nước toàn cầu.
- Cân bằng nhiệt độ trên trái đất: Lục địa băng được ví như hệ điều hòa của trái đất bởi chúng giúp phản lại 80% bức xạ mặt trời, làm chậm quá trình nóng lên toàn cầu.
- Duy trì sự đa dạng của hệ sinh thái động, thực vật: Lục địa băng và các sông băng là nơi cư trú của nhiều loài động thực vật.
- Giảm thiểu sự khắc nghiệt của thời tiết: Lục địa băng giúp hạn chế hơi nước từ đại dương bốc lên khí quyển, ngăn cản các cơn bão lớn hình thành và phát triển.
- Thực trạng băng tan hiện nay: Theo dữ liệu vệ tinh từ năm 1994 – 2017, các nhà khoa học Anh đã tính toán mỗi năm thế giới mất đi 1.200 tỷ tấn băng trong những năm gần đây, trong khi ở thập niên 1990, con số này là 800 tỷ tấn băng/năm. Cũng trong giai đoạn này, trái đất mất đi 28 nghìn tỷ tấn băng.
Dưới đây là một vài nguyên nhân phổ biến tác động tới việc băng tan trên trái đất:
Do biến đổi khí hậu làm quá trình ấm lên toàn cầu nhanh hơn từ đó làm tăng tốc độ tan chảy của băng. Chúng tan nhanh hơn vào mùa hè vượt qua lượng tuyết rơi vào mùa đông, dẫn đến giảm tổng lượng băng trên Trái Đất.
Trong hơn 100 năm qua, các sông băng và băng vĩnh cửu đang thu hẹp, đặc biệt ở Greenland cũng tan nhanh hơn. Lượng băng biển giảm, đặc biệt là ở Bắc Cực tan chả nhanh hơn so với Nam Cực, nơi đây độ dày chỉ còn một nửa so với năm 1950.
Hiện tượng này có thể thay đổi dòng chảy đại dương. Dự đoán rằng nước tại Bắc Băng Dương có thể không còn ở thể rắn vào mùa hè cuối thế kỷ này.
Hiện tượng băng tan là gì đã được giải đáp, đây là một trong những dấu hiệu rõ rệt nhất của biến đổi khí hậu, gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với môi trường tự nhiên và đời sống con người. Việc tìm hiểu và ghi nhớ giúp bạn có có thêm kiến thức về địa lý và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường.
Những hậu quả của băng tan là biến đổi khí hậu, mực nước biển dâng, xói mòn bờ biển, phá hủy cơ sở hạ tầng, thay đổi hệ sinh thái,… Những hiện tượng này đang diễn ra và trở nên nghiêm trọng hơn từng ngày. Cùng Envico tìm hiểu rõ hơn về những hậu quả của băng tan qua bài viết dưới đây.
Đầu tiên chúng ta phải nhắc đến hậu quả của băng tan là biến đổi khí hậu. Bắc Cực chứa đựng một mối nguy tiềm ẩn khổng lồ: hàng trăm triệu tấn khí mêtan bị giam giữ dưới lớp băng vĩnh cửu. Khi mùa hè đến, sự tan chảy của băng cùng với tốc độ nóng lên nhanh chóng của toàn khu vực có thể dẫn đến việc giải phóng đột ngột lượng khí mêtan khổng lồ vào bầu khí quyển. Kết quả là những hiện tượng biến đổi khí hậu diễn ra nghiêm trọng và nhanh chóng trên toàn cầu.
Điều đáng lo ngại hơn là các nhà khoa học đã ước tính rằng lớp băng vĩnh cửu ở Bắc Cực chứa lượng cacbon gấp đôi lượng CO2 hiện có trong khí quyển, lên đến 1672 tỷ tấn. Khi lớp băng tan chảy, lượng khí này sẽ được giải phóng, góp phần làm gia tăng nhiệt độ Trái Đất, thúc đẩy hiệu ứng nhà kính, suy giảm tầng ozon và đẩy biến đổi khí hậu theo hướng tiêu cực.
Xem thêm: Nguyên nhân biến đổi khí hậu toàn cầu hiện nay
Hình 1: Biến đổi khí hậu là hậu quả của băng tan
Hậu quả của băng tan là làm gia tăng mực nước biển. Nước từ các tảng băng tan ra sẽ đổ ra đại dương làm nước biển dâng cao. Theo dữ liệu từ Cơ quan Khí tượng Thế giới (WMO), từ năm 1880 đến 2023, mực nước biển trung bình toàn cầu đã tăng 25,4 cm (10 inch). Dự kiến mực nước biển sẽ tiếp tục tăng trung bình từ 26 đến 77 cm (10 đến 30 inch) so với mức năm 2000 vào năm 2050, và từ 52 đến 101 cm (20 đến 40 inch) vào năm 2100.
Hình 2: Mực nước biển ngày càng dâng cao
Một trong những hậu quả đáng lo ngại nhất của sự gia tăng mực nước biển do băng tan là xói mòn bờ biển. Khi mực nước biển tăng, nước sẽ dâng lên và ăn mòn các bờ biển, làm giảm diện tích đất liền. Theo Báo cáo về Biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc (IPCC), khoảng 10% dân số thế giới sống trong phạm vi 10 km từ bờ biển và có thể bị ảnh hưởng bởi sự gia tăng mực nước biển. Hâu quả của băng tan gây ra những thiệt hại kinh tế và xã hội nghiêm trọng cho các cộng đồng ven biển.
Hình 3: Bờ biển bị xói mòn do xâm thực
Ngoài việc xói mòn bờ biển, sự gia tăng mực nước biển cũng dẫn đến ngập úng các khu vực ven biển. Điều này ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng triệu người, đặc biệt là những người sống ở các khu vực thấp và dễ bị ngập lụt.
Các nước như Bangladesh, Việt Nam và Thái Lan đang phải đối mặt với những tác động nghiêm trọng của sự gia tăng mực nước biển – hậu quả của băng tan, khi hàng triệu người dân bị đe dọa bởi nguy cơ mất nhà cửa và nguồn sống.
Hậu quả của băng tan cũng gây ra những thiệt hại nghiêm trọng cho cơ sở hạ tầng, đặc biệt là các cầu và đường sá ven biển. Khi mực nước biển tăng, nước sẽ dâng lên và làm cho các cơ sở này bị ngập. Điều này gây ra những tai nạn giao thông và làm gián đoạn giao thông trong khu vực đó. Ngoài ra, các cơ sở hạ tầng như nhà máy điện và cảng biển cũng có thể bị ảnh hưởng bởi sự gia tăng mực nước biển, gây ra những thiệt hại kinh tế và môi trường nghiêm trọng.
Hình 4: Cơ sở hạ tầng ven biển bị phá hủy do xâm thực
Băng tan chảy gây ra rất nhiều hệ lụy đến môi trường và cuộc sống của con người, dưới đây là một số hệ lụy thường gặp do băng tan gây nên:
Biến đổi khí hậu đã thúc đẩy làm các khối băng ở Bắc cực và Nam cực tan nhanh chóng. Những khối băng khổng lồ tách rời nhau, trôi nổi trên biển khiến mực nước biển dâng cao. Hiện tượng “biển lấn”, nước biển xâm nhập sâu vào trong đất liền đang diễn ra mạnh mẽ hiện nay. Các vùng đất ven biển, ven sông bị nhiễm mặn ngày càng nhiều.
Như đã đề cập, lục địa băng có vai trò giảm thiểu sự khắc nghiệt của thời tiết. Một khi lượng băng bị sụt giảm sẽ khiến các cơn bão dễ hình thành và sóng biển càng lớn hơn. Thiên tai như lũ lụt, hạn hán càng trở nên nghiêm trọng với tần suất dày đặc hơn. Đồng thời nước ngọt sẽ dần cạn kiệt vì các lục địa băng lưu trữ ¾ lượng nước ngọt trên trái đất.
Ảnh hưởng đến giao thông đường biển
Những tảng băng lớn trôi nổi trên biển ảnh hưởng đến tàu thuyền di chuyển. Nếu chẳng may va phải các tảng băng có kích thước lớn sẽ khiến tàu tuyền bị hư hỏng nặng, thậm chí bị chìm. Trong quá khứ, ắt hẳn mỗi chúng ta đều nhớ đến thảm họa lịch sử kinh hoàng vụ chìm tàu Titanic do va phải núi băng khổng lồ vào năm 1912 đã lấy đi sinh mạng của hơn 1.500 người.
Ảnh hưởng đến môi trường sống của con người và động vật
Các sông băng có nhiệm vụ cân bằng nhiệt độ trái đất, duy trì hệ sinh thái. Băng tan khiến cho môi trường sống của nhiều loài động vật bị đe dọa. Điển hình là chim cánh cụt và gấu bắc cực. Tốc độ băng tan nhanh khiến cho diện tích nơi cư trú bị thu hẹp dần và việc kiếm ăn của chúng ngày càng gặp nhiều khó khăn. Các số liệu thống kê cho thấy có khoảng 50 loài động thực vật có nguy cơ tuyệt chủng vào năm 2050.
Ngày 23.07. 2013, một nghiên cứu đăng trên báo Nature cho thấy hiện tượng băng tan có thể gây thiệt hại lên đến 60.000 tỷ đô la cho nền kinh tế toàn cầu. Nhiều quốc gia tiêu tốn ngân sách để xây dựng các con đê chắn sóng biển, đê ngăn ngập mặn nước biển xâm nhập vào đất liền. Đồng thời, tình trạng thời tiết cực đoan như lũ lụt, hạn hán ảnh hưởng đến hoạt động trồng trọt trong nông nghiệp và thiệt hại về kinh tế cho người nông dân.
Trên đây là những thông tin về băng tan - một trong những vấn đề môi trường đáng lo ngại mà Hợp Nhất đã tổng hợp. Cảm ơn quý bạn đọc đã dành thời gian đọc bài tin, chúng tôi vô cùng hoan nghênh bất cứ đóng góp, bổ sung nào từ quý bạn đọc để nội dung bài viết được tốt hơn.